Voor het eerst in de
geschiedenis zullen meer mensen sterven aan overgewicht dan aan honger. In de
Verenigde Staten zal binnen afzienbare tijd één op de drie mensen aan diabetes
lijden. Roken wordt als een van de belangrijkste oorzaken van kanker op de
hielen gezeten door overgewicht. Eén van de grote boosdoeners: suiker. En dan
vooral verborgen suikers, want fabrikanten roeren ze lustig door hun producten
om te zorgen dat wij ze massaal inslaan. De niet zo zoete waarheid achter
suiker…
We zijn dol op de smaak zoet. Het is ons met de tepel ingegoten, moedermelk heeft een licht zoete smaak. En niet voor niets, we zijn door Moeder
Natuur geprogrammeerd om zoet en vet eten lekker te vinden. Toen we nog op
blote voeten achter mammoeten aanrenden, wisten we namelijk niet zeker of we
elke dag te eten zouden hebben en dus moesten we wat (vet)reserves aanleggen.
Zoet en vet eten bevatten veel energie en was toen dus de beste keus. Moeder Natuur
heeft alleen niet kunnen inschatten dat zoet en vet inmiddels in grote
hoeveelheden beschikbaar zijn, zonder dat we daar heel veel moeite voor moeten doen. Omdat de wereldwijde suikerconsumptie behoorlijk uit hand loopt, heeft de Wereldgezondheidsorganisatie een grens
ingesteld van de suikerbehoefte: het advies is om niet meer dan 25 gram suiker per
persoon per dag te eten, wat gelijk staat aan ongeveer zes theelepels. En dat zijn niet
alleen de klontjes die je zelf in je thee doet, het geldt voor alle toegevoegde
suikers, ook de suikers die verstopt zitten in je voeding.
Het witte gevaar
Wat maakt suiker zo’n gevaarlijk goedje?
Na de inname van suiker gaat je bloedsuikerspiegel snel en heel extreem stijgen
omdat de hoeveelheid glucose (= suiker) in je bloed toeneemt. Je lichaam reageert daarop
door insuline aan te maken, dat ervoor zorgt dat cellen de glucose sneller en
beter opnemen en het bloedsuikerspiegel zakt. Als het lichaam de glucose op dat
moment even niet nodig heeft, zorgt insuline dat het wordt opgeslagen als vet. Hoge pieken zorgen voor een hoge dosis insuline en veel
opgeslagen vet. Heb je vaak een hoog bloedsuikerspiegel, dan kan je lijf
resistent worden voor de insuline, dit is dus diabetes. Je lichaam maakt
dan niet voldoende insuline meer aan en kan de glucose niet goed verwerken. Het teveel aan bloedsuikers kan bloedvaten en zenuwen beschadigen,
beschadigt het gebit, veroorzaakt gevaarlijk overgewicht, verhoogt de kans op
kanker, kan tot depressies tot diabetes type 2 leiden, op dit moment één van de
meest voorkomende ziekten in Nederland. En dat is nog maar een greep uit de
aandoeningen.
Suiker tax
Omdat de gevolgen van teveel suiker
zwaar op ons gezondheidsstelsel drukken, wordt al enige jaren over een
suikerbelasting gesproken om suikergebruik in producten tegen te gaan. De gemiddelde Nederlander krijgt 71 gram toegevoegde suiker per dag binnen, Nederlandse kinderen zelfs 79 tot 106 gram. Mexico
voerde zo’n sugartax al eerder in omdat de bevolking de dikste ter wereld was,
nog dikker dan de Amerikanen. In Mexico dronken mensen gemiddeld 163 liter
frisdrank per jaar... In Frankrijk werd in 2012 een suiker tax ingevoerd, met als gevolg dat frisdrankfabrikanten hun inkomsten zagen dalen. Een reden voor de Nederlandse suikerlobby om zich hard te maken tegen de suikertax, met als zoethoudertje voor de politiek de belofte om minder suiker in hun producten te stoppen 'om de consument geleidelijk te laten wennen'. Effectief, want in Nederland wil de regering nog niet overgaan tot een
suiker tax, ondanks het feit dat bijna de helft van de Nederlandse bevolking met
overgewicht kampt.
Verstopt
Minder suiker eten is niet eenvoudig. Fabrikanten stoppen het in zoveel
mogelijk producten, aangezien het een goedkope grondstof is met groots effect. Uit
hersenscans blijkt dat suiker acht keer meer verslavend is dan cocaïne; ratten
die voor een onderzoek met suiker gevoerd werden, bleven gewoon doorgaan met suiker
eten toen ze elektrische schokken kregen toegediend. Wie suiker in zijn producten
stopt, weet vrijwel zeker dat ze nog een keer gekocht worden. En dus wordt het
zoete goedje niet alleen in zaken gebruikt waar je het verwacht, zoals snoep,
koekjes en gebak. Het zit verstopt in talloze voedingsmiddelen, waaronder tal
van ogenschijnlijk gezonde keuzes. Neem nu een klein potje rode kool met
appeltjes. Lijkt een prima keus, maar bevat in werkelijkheid 40 gram suiker,
ongeveer 10 suikerklontjes. Trek je daar de natuurlijke suikers van de rode
kool zelf af, dan blijven er nog zeven suikerklonten over die de fabrikant er
in heeft gestopt. Ketchup wordt vaak gepromoot als de gezondere saus bij je
frieten omdat het minder vet dan mayonaise bevat. Maar met 45 suikerklontjes per
fles ketchup kun je je afvragen wat slechter is. Veel van de zogenaamd gezonde
melkvervangers zoals soja- en amandelmelk worden gezoet om ze lekkerder te
maken, brood en beschuiten worden opgeleukt met suikers en zelfs aan
vleeswaren, soepen en bouillon worden vaak suikers toegevoegd.
De vele bijnamen van
suiker
Gewoon even op een etiket kijken of er suiker in een product zit, zou je
denken. Maar zo eenvoudig is het niet. Er zijn 141 namen voor suiker en in
sommige producten is suiker onder verschillende namen toegevoegd. Als je niet
wilt zeggen dat suiker het belangrijkste bestanddeel is, dan knip je het gewoon
op in verschillende benamingen, zoals glucosestroop, fructose, suiker, melasse,
karamel, honing, vruchtensapconcentraat en maltrodextrose. Ga er vanuit dat
alle namen eindigend op -stroop, -suiker en –ose lid zijn van de suikerfamilie.
Zo zitten in een pakje kipfilet van Albert Heijn drie soorten suiker: lactose,
glucosestroop en dextrose. In Quakers Cruesli zit suiker, melasse,
glucosestroop en honing. Aan het zo gezond ogende Spa Fruit, dat volgens de
verpakking natuurlijk mineraalwater en vruchtensappen bevat, is suiker en
glucose-fructosestroop toegevoegd. In verschillende varianten van Chicken
Tonight zijn per smaak zeker drie tot vier soorten suiker toegevoegd.
Keep it fresh
Gelukkig kun je ontsnappen aan een suiker overschot, door goed naar
etiketten te kijken, zo min mogelijk bewerkt voedsel (= uit een pakje) te eten en maaltijden van
verse ingrediënten te bereiden. Je hoeft ook echt niet altijd de verleiding te
weerstaan, je krijgt niet acuut diabetes als je een koekje of reep chocola naar binnen werkt. Maar het is wel zo fijn als je zelf kiest voor een sugarshot en dat niet stiekem toegediend krijgt op momenten dat je denkt goed bezig te zijn.
